برنامه نمونه- راه اندازي الكترو موتور سه فاز بصورت ستاره مثلث اتوماتيك هنگام روشن كردن موتور سه فاز، جريان نامي موتور از چندين برابر ولتـاژ نـامي تجـاوز مـي كند به همين دليل شركتهاي برق در موتورهاي با توان KW 5/5 به بـالا روش راه انـدازي بـاكاهش ولتاژ ورودي را توصيه مي كنند كه راه اندازي ستاره مثلث يكي از همين راه هاست . شكل هاي -3 106 و -3 107 مدار قدرت و فرمان راه اندازي الكترو موتـور سـه فـاز بـصورت ستاره مثلث اتوماتيك را نشان مي دهند .
شرح مدار فرمان به اين صورت است كه پس از فـشردن شـستي Start كنتاكـت ثا بـت سـتاره (k2 (متصل شده و تايمر Kat شروع به شمارش مي كند . پس از 5 ثانيه كنتاكت بـاز و بـسته شونده تايمر، مدار جريان را (در حاليكه كنتاكت ثابت K1 وصل است) از K2 قطع و به K3 انتقال مي دهد . حال مي خواهيم با استفاده از نرم افزار LOGO برنامه اي بنويسيم كه پـس از فشردن شستي Start موتور به ستاره راه اندازي شده و پس از گذشت 5 ثانيه موتور از حالـت
ستاره خارج شده و به صورت مثلث شروع به كار كند همچنين هرگـاه شـستي Stop فـشرده شود موتور در هر وضعيتي قرار دارد خاموش شود .
همانطور كه از نقشه مدار فرمان، همچنين صورت مسئله مشخص اسـت در برنامـه احتيـاج بـه تعريف بلوك هاي ورودي و خروجي مي باشد :
I1 : شستي استارت
I2 : شستي استپ
Q1 : كنتاكتور ثابت (كنتاكتوري كه هم در حالت ستاره و هم در حالت مثلث وصل است )
Q2 : كنتاكتور ستاره
Q3 : كنتاكتور مثلث
در اين لحظه مدار براي جلوگيري از ايجاد خطر و اطمينان پيـدا كـردن از اينكـه كنتاكتورهـاي ستاره و مثلث بطور همزمان روشن نمي شوند . بايد خروجي معكوس شده آن ها شرط روشـن شدن يكديگر باشد . يعني اگر K3 صفر باشد K2 ا جازه فعال شدن داشـته باشـد . در صـورت يك بودن K3 ،K2 قادر به فعال شدن نباشد . همچنينK2 فقط در صـورت صـفر بـودن K3 يك شود .
شكل -3 108 : مدار خواسته شده برنامه را نشان مي دهد
در اين برنامه مي بايست با زدن دكمه Stop تمامي ف ليپ فـلاپ هـاي SR و همچنـين تـايمرReset شود . براي اين كار بايد در پنجره مشخصات تمـامي فليـپ فـلاپ هـا گزينـه اي كـه Reset شدن بر set شدن اولويت دارد را انتخاب كرد . همچنـين بايـد شـستي Start از نـوع انتخـاب) Pushbutton brake) NC نوع از Stop شستي و) Pushbutton make)NO شوند(در مدار فرمان شستي Stop براي ايجاد حفاظت بيشتر بصورت NC انتخاب مي شود ) .
پس از ايجاد مدار براي اطمينان از صحت عملكرد آن بر روي گزينـه Simulation از منـوي ابزارها كليك كرده، سپس در پنجره باز شده كه مطابق شكل -3 109 است به صورت زير عمـل مي كنيم :
ابتداروي شستي I1) Start (كليك مي كنيم . بلافاصله مشاهده مي شود كـه لامـپ مربـوط بـه كنتاكتور ثابت (Q1 (و كنتاكتور (Q2 (روشن مي شود و همچنين تايمر شروع به شمارش مـي كند. پس از 5 ثانيه به صورت اتوماتيك لامپ مربوط به كنتاكتور ستاره (Q2 (خـاموش شـده و لامپ كنتاكتور مثلث (Q3 (روشن مي شود . حال بـراي اطمينـان از درسـتي عملكـرد شـستي استپ روي آن كليك مي كنيم . همانطور كه مشاهده مي شود تمـامي لامـپ هـا خـاموش مـي شوند و مقدار تايمر نيز صفر مي شود . بـر اي اطمينـان بيـشتر دوبـاره شـستي اسـتارت را مـي فشاريم و در مراحل مختلف كاري مدار شستي استپ را فعال مي كنيم . در تمامي مراحـل مـي بايست تمامي چراغ ها خاموش شده و تايمر Reset شود .
پس از اينكه از صحت عملكرد برنامه اطمينان حاصل كرديم كابل واسط را به LOGO متـصل مـي كنـيم . سـپس از منـوي Tool گزينـه ي → LOGO PC را انتخـاب كـرده يـا در نـوار استاندارد بر روي دكمه كليك دانلود مي كنيم تا برنامه روي LOGO ، Download شود
1 برنامه اي بنويسيد كه موتور M1 با استفاده از شستي Start1 و يا Start2 روشن شده و با فشردن شستي Stop1 و يا Stop2 خاموش گردد. از اين در صنعت مدار براي روشن و خاموش كردن يك موتور از دو محل استفاده مي شود . در اين مدار ميبايـست شـستي هـاي Start1 و Start2 از نـوع NO و شـتي هـاي Stop1 و Stop2 از نوع NC انتخاب شوند . هنگاميكه شستي Stop از نوع NC انتخاب مي شود بايـد آنرا به يك بلوك NOT متصل كرد زيرا اين شستي در حالت عادي وصل اسـت و خروجـي آن يك مي باشد همچنين در پنجـره مشخـصات فليـپ فـلاپ RS بايـد گزينـه اي كـه در آن عملReset بر Set اولويت دارد را انتخاب نمود .تا با فعال شدن پايه R فلاپ در صورت يك بودن پايه S، خروجي فليپ فلاپ صفر شود
2 ميخواهيم برنامه اي بنويسيم كه در آن با فشردن شستي Start موتـور M1 روشـن شـده و پس از مدت زمان 1 دقيقه بطور اتوماتيك خاموش شود ويك چراغ سيگنال قرمز رنگ كه نشان دهنده وضعيت Stop يا خاموش بودن موتور است روشن شود.
همچنين يك شستي Stop نيز براي قطع اضطراري مدار در نظر بگيريد .
در اين برنامه با فشردن شستي Start خروجي تـايمر Delay-Off يـك شـده و موتـور M1روشن مي شود و چون خروجي تاي مر بوسيله بلوك NOT معكوس شده است خروجـي Q2كه نشان دهنده وضعيت لامپ سيگنال است خاموش مي شود . بـا رسـيدن مقـدار تـايمر بـه 1دقيقه، خروجي تايمر صفر شده ،موتور M1 خاموش و لامپ سيگنال روشن مي شود .
لامپ سيگنال:
لامپ خبردهنده يا لامپ سيگنال، لامپ كوچكي است كه با تـوان كـم 1/5 تـا 5 وات در كليـه دستگاههاي صنعتي ، تابلوهاي توزيع و تابلو فرمان بكار مي روند . لامپ سيگنال داراي سـرپيچ ويژه اي است كه بر روي آن يك در پوش از جنس شيشه يا طلق، معمولاً در رنگ هـاي سـبز،زرد ويا قرمز قرار دارد و با ولتاژ 24 تا 220 ولت كار مي كند
3 شكل 3-4 را در نظر بگيريد مي خواهيم برنامه اي بنويسيم كـه بـا اسـتفاده از آن هنگاميكـه آب داخل منبع كم است موتور پمپ به طور اتوماتيك روشن شده وآب داخل چاه را بـه منبـع انتقال دهد و هنگاميكه آب منبع به حد مطلوب رسيد و يا آب داخل چاه از حـد نرمـال كمتـر شد موتور پمپ به صورت خودكار خاموش شـود .همچنـين ميخـواهيم در مـدار يـك شـستي استارت و يك شستي استپ داشته باشيم كه در صورت لزوم بتـوان ميـزان آب داخـل منبـع را بصورت دستي كنترل كرد
در اين مدار ورودي هاي b1,b2,b3 ميكروسويچ مي باشند . ميكروسـوي چ هـا در واقـع ماننـديك كليد عمل مي كنند با اين تفاوت كه به ميكروسـويچ بادسـت فرمـان نمـي دهـيم بلكـه بـابرخــــورد بــــه يــــك زبانــــه مكــــانيكي، ميكروســــويچ فرمــــان مــــي گيــــرد .
همانطور كه در شكل ديده مي شود ميكروسويچ هايb1,b3 بايد از نوع NC تعريف شوند
-4 برنامه اي بنويسيد كه بـا اسـتفاده از شـستي Start دو موتـور M1 و M2 بطـور همزمـان روشن شوند و با فشردن شستي Stop هر دو موتور خاموش گردند
5 مي خواهيم برنامه اي بنويسيم كه در آن با فشردن شستي Start1 موتورM1 و با شستي Start2 موتور M2 روشن شود و بتوان با استفاده از شستي Stop هر دو موتور را خاموش كرد.
6 برنامه اي بنويسيد كه پس از فشردن شستي Start1 موتور M1 روشن شـود و بـا فـشردن شستي Start2 در صورتيكه موتور M1 روشن شده باشد موتور M2 روشن نـشود . بعبـارت ديگر اگر شستي Start1 فشرده نشده باشد و موتور M1 روشن نباشد حتي با فـشردن Start2 موتورM2 روشن نشود.همچنين در هر مرحله اي شستيStop فشرده شود موتورها خـاموش شوند.
در اين مدار دو شستي استارت براي راه اندازي موتورها و يك استپ براي قطـع آن هـا مـورد نياز است . در ط راحي مدار اين شرط مورد نظر قرار گرفته است كه موتور M2 زماني مي تواند وارد مدار شود كه موتور M1 در مدار باشد براي اينكه بتوان اين شرط را برآورد نياز است كـه خروجـيQ1 كـه نـشان دهنـده وضـعيت روشـن يـا خـاموش بـودن موتـور M1 اسـت بـا شستيStart2 توسط يك بلوك AND بهم مرتبط شو ند تا موتور M2 هنگامي بتوانـد روشـن شود كه هم شستيStart2 فشرده شود و هم موتور M1 روشن شده باشـد .ايـن مـدار در بـرق صنعتي به مدار يكي پس از ديگري معروف است
7 مي خواهيم برنامه اي بنويسيم كه در آن با فشردن شستي Start1 موتو ر M1 روشن گـردد و با فشردن شستيStart2 موتورM1 خاموش شده و موتور M2 روشـن شـود همچنـين تـا هنگاميكه موتور M1 روشن نشده موتورM2 نتواند روشن شود. همچنين بـراي قطـع مـدار از يك شستي Stop استفاده مي شود.
براي برآورده كردن شرط هاي اين مدار خروجـي Q1 كـه نـشان دهنـده وضـعيت روشـن يـا خاموش بودن موتور M1 است را با شستي Start2 توسط بلوك AND به هم مرتبط مي كنـيم تا هنگامي موتور M2 روشن شود كه موتورM1 روشن شده باشد همچنـين خروجـي Q2 كـه بيانگر وضعيت موتور M2 است را به پايه R)Reset (فليپ فلاپ RS ،موتور M1 وصل مي كنيم تا به محض فعال شدن موتور M2 موتور M1 خاموش شود . اين مدار در برق صنعتي بـهمدار يكي به جاي ديگري معروف است
8 برنامه اي بنويسيد كه در آن اگر شستي راستگرد فشرده شود موتور به صورت راسـتگرد و
اگر شستي چپگرد فشرده شو د موتور بصورت چپگرد شروع به كار كنـد .هنگاميكـه موتـور بـه
صورت راستگرد يا چپگرد در حال چرخش است براي تغيير وضعيت چرخش موتور ابتـدا بـا
شستيStop موتور خاموش شود و با فشردن شستي راسـتگرد يـا چپگـرد بـا تغييـر وضـعيت
چرخش شروع به حركت نمايد .
همان طور كه مي دانيم براي تغي ير جهت چرخش موتور ابتدا بايد جاي دو فاز آن بـا يكـديگر
عوض شود لذا براي جلوگيري از اتصال كوتاه و به منظور ايجاد حفاظـت وپيـشگيري از بـروز
مشكل هنگاميكه موتور بعنوان مثال به صورت راستگرد در حـال چـرخش اسـت مـي بايـست
براي يك لحظه خاموش شده و به تغيير وضعيت به صورت چپگرد به كار خود ادامه دهد
9 در يك ماشين تراش، قلم گير با استفاده از شستي Start به سمت چپ حركـت مـي كنـد و پـس از
رسيدن به انتهاي مسير با برخورد به ميكروسويچ b1 به طور اتوماتيك به سمت راست برگـشته و پـس
ار برخورد به ميكروسويچ b2 د ر محل اوليه خود متوقف مي شود . همچنين براي قطع مـدار در مواقـع
اضطراري از يك شستي استپ استفاده مي شود. مدار اين ماشين را طراحي كنيد.
-10 براي ريختن مواد در داخل يك كوره از مخزن بالابري كه توسط يك موتور روي يك ريل
به سمت بالا و پايين حركت مي كند، استفاده مي شود.
مراحل كار به اين صورت است كه مخزن در پايين كوره پر شده و با فشردن شـستي Start بـه
سمت بالا حركت مي كند و با برخورد به ميكروسويچ b1 متوقف شده و به مدت 1 دقيقـه بـار
خود را تخليه مي كند سپس به پايين برگشته و با برخورد بـه ميكروسـ ويچ b2 در محـل اوليـه
خود متوقف مي شود همچنين يك شستي Stop براي قطع اضطراري نيز وجود دارد. مدار اين
دستگاه را طراحي كنيد
براي اين مثال از يك بلوك Relay Wiping Triggered Edge استفاده شـده و در پنجـره
مشخصات آن مقدار(TH(Width Pulse آنرا بر روي 60 ثانيه تنظيم مي كنيم .
-11 مدار ميز مسابقه اي براي 3 شركت كننده طراحي كنيـد كـه در آن هركـدام از سـه شـركت
كننده زودتر به شستي خود فشار آوردند زنگ به صدا در آمده و لامپ خبر دهنده مربوط به آن
شركت كننده روشن شود . و با فشرده شدن دكمه Stop زنگ و لامپ خبـر مربوطـه خـاموش
شوند.
-12 برنامه اي بنويسيد كه با فشردن كليد Start دو دستگاه Q2,Q1 بطور همزمان روشن
شوند و به محض قطع شدن كليد دستگاهQ1 خاموش شده ولي دستگاهQ2 به مدت 10 ثانيه
روشن مانده و پس از آن خاموش شود. يك شستي Stop نيز براي قطع مدار در حالت
اضطراري در نظر بگيريد.
3 مداري طراحي كنيد كه با فشردن شستيStart دو دستگاه Q1,Q2 به طور همزمان روشن شده و
پس از مدت زمان 5ثانيه دستگاه Q1 خاموش شود و پس ازگذشـت 10 ثانيـه از خـاموش شـدن Q1
دستگاهQ2 نيز خاموش شود همچنين در هر مرحلـه اي شـستي Stop فـشرده شـود هـر دو دسـتگاه
بلافاصله خاموش شوند
در اين برنامه از دو تايمر delay-on استفاده شده است كه شـرط روشـن شـدن TIMER2 ،
فعال شدن خروجيTIMER1 است .
-14 يك دستگاه صنعتي داراي دو موتورM1,M2 مي باشد. موتورM1 براي پمپ روغن و
موتورM2 بعنوان موتور اصلي اين ستگاه استفاده شده اند.طرز كار اين دستگاه به اين صورت
است كه موتور اصلي بدون پمپ روغن نبايد كار كند اما پمپ روغن مي تواند به تنهايي به
كار رود. مي خواهيم برنامه اي بنويسيم كه با فشردن شستي 1 پمپ روغن روشن شده و با
فشردن شستي 2 در صورتيكه پمپ روغن روشن شده باشد موتور اصلي M2 روشن شود
همچنين با فشردن شستي Stop هر دو موتور خاموش شوند.
در اين برنامه شرط روشن شدن موتور اصلي(M2 (روشن بودن پمپ روغن و فشرده شدن
شستي 2 مي باشد لذا براي برآوردن اين شرط خروجي Q1 را كه بيانگر وضعيت روشن يا
خاموش بودن پمپ روغن است را توسط بلوك AND به يكديگر مرتبط كرده و به پايه S
(SET (فليپ فلاپ RSمتصل مي كنيم در اين صورت هنگامي موتورM2 روشن مي شود كه
شستي2 فشرده شود و پمپ روغن نيز روشن باشد
خانه
